Những ai biết tôi từ trước, hoặc đơn giản là xem lại những bài từ hồi 2022 của blog này, sẽ thấy tôi có những đặc điểm:
- Thích dự đoán chính xác về điểm số (biên độ)
- Thường phân tích theo 1 nguyên mẫu hoặc mô hình (thường là sóng Elliott)
- Kịch bản đưa ra ít tính hành động
Nhưng gần đây, đặc biệt là từ 2024, cách tiếp cận của tôi đã khác:
- Tư duy theo “vùng giá”
- Thời gian quan trọng hơn biên độ
- Linh hoạt theo thị trường
Kết quả sơ bộ của 2024, tôi chốt vàng 70%; chứng với một năm thị trường khó khăn thì hiệu suất nav >10% với các CP trọng điểm FPT, FRT (15-20% mỗi vòng) và cắt lỗ đúng lúc một loạt khác.
(Tất nhiên so với nhiều người, “thành tích” trên cũng chưa có vẹo gì lắm. Nhưng với cá nhân tôi, đây là một sự tích cực không hề nhẹ. Mà ai theo dõi tôi lâu cũng đều biết, tôi đâu có quan tâm so sánh với người khác mà chỉ so với chính mình.)
Hiệu quả trên sẽ khó đạt được nếu tôi không thay đổi tư duy. Cụ thể những điều gì làm tôi thay đổi như vậy?
Nội dung chính
I, MINDSET THAY ĐỔI
Trước khi đi đến các thay đổi chi tiết, cái thay đổi lớn nhất của tôi về tổng thể là tư duy về thị trường. Dù điều này tôi đã nói ít nhiều trong các bài viết trước đây nhưng để thực sự hiểu và ngộ ra thì tôi của 2024 khác biệt khá nhiều so với trước đây.
1, Bản chất thị trường
Cái này không phải mới, tôi cũng đã có bài viết trên blog này rồi (xem bài Bản chất của TTCK) nhưng nói thì hay còn cảm nhận được nó lại là chuyện khác.
Ngắn gọn thì bản chất của mọi loại đầu tư (CK, vàng, bđs, …) đều chung một cơ chế là dùng lòng tham của con người để số đông (nhỏ lẻ) nộp tiền cho số ít (nhà cái/ market maker/ người khổng lồ).
Tức là ở đây, cái key phân biệt giữa đầu tư thành công hay không không phải ở kiến thức, tri thức, mà ở sự kiểm soát lòng tham.
Key là kiểm soát lòng tham
Thế nên không phải biết nhiều là tốt, mà biết “đủ” mới là tốt.
2, Người khổng lồ
Từ bản chất của thị trường nói trên, tôi đi đến tư duy thứ 2 về Người khổng lồ (lái, market maker, Big boys,…) trên thị trường.
Hội này nghe thì kinh, kỳ bí, nhưng gốc rễ vẫn là dùng Bản chất thị trường (lòng tham) để đem lại lợi ích cho mình. Họ chính là nhóm “số ít” được số đông nộp tiền một cách tự nguyện, vui vẻ.
Trên thị trường, cái mình nhìn thấy (chart, báo cáo tài chính,…) là cái mà lái cho mình thấy. Nên nhỏ lẻ gần như không thể khôn hơn người khổng lồ.
Cái mình nhìn thấy là cái mà lái cho mình thấy
Vì mình (nhỏ lẻ) không thể khôn hơn ông khổng lồ nên mình phải đi theo họ (họ mua mình mua, họ bán mình bán), chứ không phải làm ngược lại bằng tư duy chủ quan của mình.
II, CÁCH LÀM THAY ĐỔI
Với 2 sự thay đổi trong nhận thức nói trên, tôi cụ thể hoá bằng cách làm
1, Tư duy “vùng giá”
Với xuất phát điểm nghiên cứu về sóng Elliott, tôi thường đặt thị trường dưới góc nhìn của các con sóng đẩy, sóng tiến và các ngưỡng phản ứng của Fibo. Sau này, học thêm Ichimoku, mây mủng, lại thêm nhiều ngưỡng phản ứng.
Vấn đề là khi phân tích quá khứ, nhìn những thứ đã xảy ra thì các phương pháp đo đạc kia có vẻ hiệu quả vì não chúng ta có xu hướng tập trung vào những thứ ta tìm kiếm.
Ví dụ đơn giản, trong 10 lần giá giảm thì có 2 lần về 0.382, chúng ta có xu hướng chỉ nhìn 2 lần đó và tin 0.382 là đúng, trong khi thực tế xác suất chỉ 20%.
Vấn đề này theo tôi là nghiêm trọng về tư duy, bởi đi đầu tư mà chỉ dựa vào một xác suất nhỏ trong quá khứ thì làm sao đoán được tương lai?!
Đầu tư mà không nhìn được tương lai thì chỉ có chết: Vừa tạo kỳ vọng ảo về giá, vừa giảm cảnh giác trong quản trị vốn.
Thế nên tôi dần dà ít dùng các phép đo chính xác, tránh bị thiên kiến dựa trên chính kiến thức của mình.
Để tính chính xác biên độ là khó. Mà khó thì…để lái lo. Mình nhỏ lẻ, biết thân biết phận nên chỉ làm theo tín hiệu của lái chứ không nên làm việc của họ.
Cái gì khó thì…để lái lo
Thay vào đó, tôi tư duy theo vùng giá có mốc hỗ trợ kháng cự và tăng tần suất review thị trường lên hàng ngày, thay vì hàng tuần, để hiểu hơn điều thị trường muốn nói.
2, Tư duy về thời gian
Rất ít người hiểu được thời gian. Tôi cũng thế. Nhưng có lẽ tôi dành thời gian nghiên cứu về nó nhiều hơn một chút.
Bác Hồ từng nói về thời gian “Lạc nước 2 xe đành bỏ phí \ Gặp thời một tốt cũng thành công” hoặc anh hùng được tạo bởi “thời thế” chứ không thể có anh hùng nào ngược gió cả. (xem thêm bài Thời gian là quan trọng nhất)
Cái khó của thời gian là đa phần nó bị biên độ che đi mất. Đại đa số sẽ quan tâm VNI về 1200 hay vượt 1300, BTC có lên 100k hơn là “tháng đó nó giảm và là cơ hội”. Vì ngay trong cuộc sống hàng ngày chúng ta cũng ít tư duy về thời gian mà chỉ chăm chăm theo đầu việc và kết quả.
Đó là một sai lầm. Sai lầm rất lớn.
Một điểm khó nữa của thời gian là cái giá của nó chính là cơ hội. Thời gian qua đi là chi phí cơ hội sẽ mất đi. Nó vô thức như cách tồn tại của thời gian. Để 2-3 năm sau nhìn lại và có chữ “Biết thế”.
Thời gian bị ẩn bởi biên độ và vô thức trong cách tư duy thông thường
2024, tôi đã chú trọng hơn nhiều về thời gian sau khi có những nghiên cứu sâu hơn về các chu kỳ của thị trường và gỡ bỏ một số rào cản trong tâm trí.
3, Tính linh hoạt với thị trường và hành động cụ thể
Tôi nhận ra rằng tất cả biên độ (giá) và thời gian đều có sự linh hoạt, co giãn của riêng nó.
Bởi 1 mục tiêu cao nhất là đảm bảo lợi ích của lái, dựa trên bản chất thị trường.
Mục tiêu cao nhất của thị trường: Đảm bảo lợi ích của lái, dựa trên bản chất của thị trường
Nếu thị trường luôn thay đổi và luôn linh hoạt, thì mình phải là người linh hoạt trong suy nghĩ, tư duy và cách dùng công cụ chứ không phải bám chấp khư khư vào Elliott, Ichimoku hay bất kỳ một phương pháp nào.
Sự linh hoạt đó cần được thể hiện trong việc chuẩn bị kỹ các kịch bản hành động, CP có thể mua và các điều kiện, số lượng mua.
Những sự chuẩn bị này cần được viết ra trước phiên và trong phiên chỉ hành động theo kế hoạch, hạn chế sự tác động của cảm xúc (lòng tham, hưng phấn hoặc hoảng sợ quá mức)
Sự linh hoạt, với tôi, là điều lớn nhất tôi trải nghiệm được trong năm 2024 và tôi cho rằng cũng là điều cốt yếu nhất, liên quan trực tiếp đến sự thành công/ thất bại trên thị trường.
Lời kết
2024 sắp kết thúc, đây là một bài tổng kết nhẹ nhàng sau 1 năm nhiều thay đổi trong mindset và cách tiếp cận thị trường của tôi.
Con đường càng đi càng hiện ra rõ nét. Chấp nhận buông bớt kiến thức để giữ lại những gì tinh tuý nhất, rồi lại gạn bỏ liên tục.
Có khi cuối con đường, vô chiêu lại thắng hữu chiêu.
Hoặc không có con đường nào thực sự tồn tại ngay từ đầu
?
