Trong con sóng tăng từ Tháng 4/2025 – Tháng 7/2025 (thời điểm viết bài 6/7/2025, sóng tăng chưa kết thúc), không ít lần tôi được câu hỏi “đã bán được chưa” với các CP hàng đầu như TCB, MBB, CTG hoặc có tích luỹ tốt và mới tăng như FPT, VND.
Những câu hỏi này thoạt nghe thì bình thường vì ai có lãi 5-10% cũng có xu hướng muốn bán chốt lãi.
Nhưng đây là sai lầm cực kỳ lớn trong một Up Trend, bởi hậu quả, chi phí cơ hội của việc bán xong là rất lớn!
Nội dung chính
1 – Bán xong không mua lại được
Khi quyết định bán một CP, đặc biệt là CP mạnh, dẫn dắt thị trường và hài lòng với khoản lãi 5-10% đầu sóng, tưởng thế là vui vì đoán thị trường sẽ chỉnh để mua lại. Nhưng dễ thế thì đâu phải thị trường.
- Có chắc bạn đoán đúng TT sẽ chỉnh không? Ví dụ xác suất đoán trúng TT chỉnh là 50%
- Kể cả đúng là chỉnh cũng không chắc CP giảm (đặc biệt là CP lead). Ví dụ xác suất CP giảm là 50%
- Kể cả CP giảm thật thì bạn có dám mua với giá tốt không hay lại chờ nó xây nền xong phi lên và mua breakout? Ví dụ bạn giỏi, mua đúng lúc CP giảm, xác suất 50%
=> Xác suất để cả 3 việc trên cùng xảy ra 1 lúc để bạn tối ưu lợi nhuận là 50% x 50% x 50% = 12.5%, tức là bạn có gần 90% khả năng sai. Mà các con số 50% trong giả định trên là thuộc dạng cao rồi, thường sẽ ít hơn 50% và xác suất sai sẽ > 90% rất nhiều!
Như vậy sau khi bán sớm, xác suất 90% bạn sẽ phải mua lại với giá cao hơn giá đã bán.
Ủa sao kỳ vậy? Muốn tối ưu bằng cách mua thấp bán cao, xong lại thành mua lại giá cao hơn là sao?
2 – Nếu mua lại, tâm lý bị ảnh hưởng về sau do vị thế kém
Vì giá mua lại có khả năng cao hơn giá bán và chắc chắn cao hơn vị thế ban đầu (vì trong uptrend, đáy sau thấp hơn đáy trước) nên khả năng chống chịu rung lắc của thị trường của bạn kém đi.
Kém là đúng vì lãi đệm mỏng đi. Ví dụ:
- Giá gốc cầm 100k, giá mua lại 120k. Giá hiện tại 130k
- Với vị thế gốc: lãi đệm là 30% (30k/100k)
- Vị thế mua lại: lãi đệm 8.3% (10k/120k)
=> Tức là nếu không may CP có bị sàn, vị thế mua mới mất hết lãi, còn ông cầm gốc thì vẫn thoải mái chốt lời 20%
Vậy ông nào sẽ ăn ngon ngủ kỹ hơn khi CP rung lắc?
3 – Nếu không mua lại, chọn CP khác chưa tăng lại là con yếu
Vì thấy CP mạnh không giảm mấy khi TT giảm, lại sợ lãi đệm ít, rủi ro nên lại dẫn đến action khác là mua sang CP chưa tăng.
Đây lại là một quyết định khá…ngu ngốc khác (xin lỗi dùng từ hơi nặng).
Bạn đã cầm CP mạnh nhất, ngon nhất với vị thế tốt nhất từ đầu. Nói cách khác, đây là những CP BBs họ muốn đánh lên, setup trận đánh hàng nghìn tỷ và các bạn đi cùng họ từ đầu – tức là khu vực an toàn nhất.
Thì bạn từ bỏ và đi chọn một CP mà đội lái còn không đủ tiềm lực, ý chí đánh lên.
Bạn mong chờ cái gì khi lái của chính CP đó còn không mặn mà muốn nó lên?
Từ 3 việc trên, dẫn đến kết quả đầu tư không cao. Trong 1 con sóng, TT tăng 20% thì CP lead tăng 40-50% là bình thường, con mạnh bù con yếu hơn thì tổng nav phải tăng 25-30% mới đúng.
Nhưng nếu bị các vấn đề trên, nhảy nhót qua lại, ăn 5-10% xong chốt chốt lại đi tìm CP khác thì chưa chắc tổng nav đã tăng được 10-15% chứ chưa nói bằng thị trường. Không kể còn mất thời gian, mất ăn mất ngủ canh bảng, vào lệnh.
Đầu tư gì khổ quá vậy?
Tại sao có tâm lý này?
Nói đi cũng phải nói lại, thật ra tâm lý này không phải tự nhiên mà có. Nó được “rèn luyện” bởi BBs và đó là điều mà BBs muốn.
BBs luôn muốn chúng ta đi sau 1 nhịp, ở đây là nhịp về thói quen, nhận thức.
- 2025 là sóng tăng, buy hold là số 1. Vấn đề 2024 là năm đánh biên trên dưới, lên trên là bán, xuống dưới là mua. Các bạn được hình thành thói quen đó trong 2024 và áp dụng sang 2025 thì lái họ đổi bài.
- Nhưng 2024 vẫn không ăn vì 2023 trước đó là năm tăng, buy hold đúng CP là ăn. Tại thời điểm 2024, các bạn hình thành thói quen của 2023 là buy hold thì không ăn được!
- 2023 cũng không ăn, vì 2022 là năm downtrend, không ai dám mua CP, nhắc đến CK là sợ. Thì BBs lại đánh lên.
- 2022 cũng không ăn, vì thói quen của 2021 là buy hold, bê sang 2022 càng hold càng cháy tài khoản.
Như vậy BBs luôn đổi bài mỗi năm, trong khi nhận thức và thói quen của chúng ta được vẫn theo cách cũ và chưa thích nghi được sang cách mới.
Cuối cùng, người lợi nhất là lái và người thiệt nhất là nhỏ lẻ. Chim sợ cành cong, người sợ tổn thương lần nữa.
Làm thế nào để hạn chế?
Chỉ ra nguyên nhân cũng chính là đưa ra giải pháp rồi.
Giải pháp là phải thật sự hiểu khi nào làm gì và cần đọc được ý đồ của BBs. Một số giải pháp chính như sau:
- Hiểu về các yếu tố vĩ mô và vận hành của các lớp tài sản. Đây là điều quan trọng để xác định chúng ta có đang thực sự vào 1 up trend hay sideway hoặc downtrend, từ đó có phân bổ tài sản và mindset cho phù hợp.
- Nắm được hành động của BBs trên thị trường. Cái này sẽ gồm nhiều yếu tố như CP dẫn dắt, xác nhận sóng, sự phân phối, v.v.
Từ việc hiểu được cuộc chơi -> niềm tin -> hành động đúng là phải nắm giữ trong up trend, không nhảy nhót lung tung khi TT doạ sập hoặc fomo tăng tỷ trọng khi mọi thứ tốt đẹp.
Việc hạn chế này không diễn ra một sớm một chiều mà sẽ cần trải nghiệm, kiến thức.
Hãy bắt đầu nghiên cứu, học hỏi ngay lúc này bởi mọi việc đều cần một quá trình, một hệ thống.
Nhưng mọi hệ thống đều bắt đầu từ những bánh răng, hành động nhỏ nhất.
