Những ngày đầu giao dịch, tôi rất hay xem tài khoản của mình. Vì nó rất kích thích. Tự dưng vài hôm chả làm gì, khoản tiền của mình lại nở ra thêm.
“Tiền đẻ ra tiền” chưa bao giờ hiện lên sống động như thế
Nhưng giờ tôi không làm như vậy nữa. Thực tế tôi chỉ check vị thế sau khi đã đóng vị thế của mình.
Có một số lý do tôi không theo dõi tài khoản của mình hàng ngày như sau:
Nội dung chính
1 – Gieo ảo vọng
Chứng khoán liên quan mật thiết đến cảm xúc: fomo, sợ hãi, vui mừng, lo lắng, v.v. đều thể hiện trên thị trường.
Cảm xúc thường dễ sinh ra với những thứ quen thuộc với mình. Trong trường hợp này là số tiền tôi bỏ vào (ví dụ 500tr). Từ số tiền đó:
- Lãi 10%: 50tr, được luôn bằng cả tháng lương mà mới có vài ngày => cảm xúc hưng phấn vì có sự quy đổi giữa “vài ngày” và “cả tháng lương”
- Lỗ 5%: 25tr, lỗ nửa tháng lương rồi, hàng còn chưa về, có nên cắt không hay chờ hồi? => cảm xúc tiêu cực, sợ hãi vì chỉ sau vài ngày đã mất nửa tháng lương, rồi lại quy ra 1 đống đồ vật, bỉm sữa có thể mua trong nhà.
Việc liên kết cảm xúc là rất nguy hiểm, vì các khoản lãi lỗ này chưa hề tồn tại (cho đến khi đóng vị thế), nhưng nó đã hiện diện ở tâm trí của chúng ta.
Sự hiện diện này, dù theo nghĩa tích cực hay tiêu cực, đều khiến ta giảm lý trí và ảnh hưởng đến cuộc sống ngoài-chứng khoán.
2 – Không để làm gì
Các khoản lãi lỗ này chưa hề tồn tại (cho đến khi đóng vị thế), nên việc xem nó là không cần thiết.
Nó giống như việc chúng ta xem một bộ phim, một tấm ảnh. Mọi thứ diễn ra ở đó sẽ ở lại đó, không phải thế giới thực. Có chăng ở đây là sự liên kết về cảm xúc cá nhân hoá cho chúng ta, gia đình ta.
Vì nó không thật, nên việc lãi cũng chỉ là trên giấy, lỗ cũng chỉ là lý thuyết. Nó cũng không thể hiện là tôi giỏi hay tôi kém, vì đến những nhà giao dịch kỳ cựu nhất cũng không có tỷ lệ chiến thắng cao (nhưng thắng ăn nhiều lần bù được cho lệnh lỗ).
Check tài khoản xong nếu lãi thì tôi có bán không? Nếu lỗ thì tôi có chốt không? Nếu câu trả lời không đi đến hành động.
Thì xem làm gì?
3 – Dễ dẫn đến hành động sai lầm
Khi vào app check tài khoản, bạn đã tiến một bước rất dài đến…sai lầm
Chúng ta làm một việc không để làm gì (mục 2), làm khi lý trí bị lu mờ bởi cảm xúc (mục 1), thế mà nó vượt qua hết các rào cản của việc cầm cái điện thoại lên, bật app, nhập pass và đăng nhập.
Thời điểm này, về mặt hành động, chúng ta chỉ còn 2-3 thao tác là có thể hoàn thành giao dịch. Nhưng tâm lý ta không sẵn sàng làm đều đó.
Điều này cực kỳ nguy hiểm vì chỉ thêm 1 nấc nữa thôi là dễ tặc lưỡi: ừ thì bán chốt lời hoặc cắt lỗ đi cho xong, nhẹ đầu.
Đầu óc sẽ vẽ ra một loạt viễn cảnh để hợp lý hoá hành động của mình. Vấn đề cốt lõi ở đây là những suy nghĩ này trong đầu chúng ta chứ không phải thị trường đang nói như thế
Vì chỉ cách hành động một gang tay, trong khi đầu óc không sẵn sàng, nên hành động sai rất dễ xảy ra.
Nên hành động thế nào?
Một số cách làm sau sẽ hạn chế được hành động sai:
- Tính bằng % thay vì số tuyệt đối. Việc vào lệnh, chốt lãi hay lỗ phải tính bằng %, không phải tính bằng số tuyệt đối. Tức là với 500tr vốn, lãi 10% là 10%, đừng liên kết nó với 50tr. Lỗ cũng vậy. Làm thế sẽ tránh được bias khi cảm xúc bị liên kết.
- Chỉ đăng nhập app khi thực sự rõ mình muốn hành động gì. Tức là bạn chỉ giao dịch khi sẵn sàng về lý trí, tỉnh táo về đầu óc. Đừng vào app chỉ để xem lãi/lỗ vì như nói ở trên, nó chẳng có ý nghĩa gì.
- Làm theo kế hoạch giao dịch và hành động. Cần chuẩn bị trước các tình huống để giao dịch là hành động cuối của quá trình suy nghĩ thấu đáo, không phải kết quả của một phút bốc đồng.
Hi vọng trên đây là một số kinh nghiệm tôi thực tế rút ra từ bản thân mình. Nó work với tôi nhưng chưa chắc đã đúng với những người khác.
Vì bản chất, sự luyện tập này phải là một quá trình và không thể chỉ nói bằng lời được!
